การดูแลผู้ป่วย
โรคเบาหวานและอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ (หรือ หัวใจเต้นระริก) สองปัญหาที่ดูไม่เกี่ยวข้องกัน แต่รู้กันหรือไม่ครับว่า "ถ้าสองปัญหานี้รวมตัวอยู่ในคนเดียวกัน จัดได้ว่าชีวิตเข้าขั้นมหันตภัยเลยหล่ะ" เพราะ สาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของผู้ป่วยโรคเบาหวาน เกิดจากโรคหัวใจและหลอดเลือด
ปกติหัวใจของคนเราเต้นด้วยอัตรา 60-100 ครั้ง/นาที ถ้าใครตกอยู่ในภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ นั่นหมายความว่า "หัวใจจะเต้นเร็วหรือช้ากว่าปกติ" ซึ่งสามารถวัดอัตราการเต้นของหัวใจออกมาได้ 3 แบบ ดังนี้
การตื่นเต้นหรือตกใจ มักถูกกระตุ้นด้วยสถานการณ์ สิ่งน่ากลัวบางอย่าง หรือสิ่งเร้ารอบข้าง จนทำให้รู้สึกได้ว่าหัวใจเต้นแรงเหมือนแทบจะทะลุออกมา บางคนอาจเนื้อตัวสั่น มีเหงื่อซึม ๆ ทั้งที่อยู่ในห้องแอร์เย็นฉ่ำ ๆ บางคนอาจหน้ามืดไปก็มี
ถ้ารู้สึกว่า ตัวเราเองมีอาการแบบนี้บ่อยเกินไปจนทำให้วิตกกังวล ก็สามารถปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจได้เหมือนกันครับ
กรรมพันธุ์
“ความผิดปกติของวงจรไฟฟ้าหัวใจตั้งแต่กำเนิด สามารถเป็นตัวการของโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะหรือเต้นระริกทั้งประเภทที่มีอัตราการเต้นช้าเกินไปและเร็วเกินไป โดยอาจมีอาการป่วยตั้งแต่เด็กหรือมีอาการในวัยทำงานก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและปัจจัยกระตุ้น เช่น การดื่มเครื่องดื่ม แอลกอฮอล์ ชา กาแฟ เป็นต้น”
การเสื่อมสภาพของระบบไฟฟ้าหัวใจ
“สาเหตุนี้มักเกิดในผู้สูงอายุ และเป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นช้ากว่าปกติ เนื่องจากหัวใจทำงานมาเป็นเวลานาน จึงเสื่อมไปตามกาลเวลา ระดับพลังงานที่กระตุ้นให้หัวใจทำงานจึงน้อยลง ส่งผลให้หัวใจเต้นช้าผิดปกติ”
โรคบางชนิด
“โรคหัวใจบางชนิดรวมไปถึงโรคที่ส่งผลต่อระบบหัวใจ เช่น โรคเบาหวาน โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเส้นเลือดสูง และผู้ที่มีภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ โรคเหล่านี้จะส่งผลให้หัวใจหรือวงจรไฟฟ้าในหัวใจทำงานผิดปกติ โดยเข้าไปขัดขวางการเดินทางของกระแสไฟฟ้าภายในหัวใจ”
ยาและสารเสพติดบางชนิด
“ยาบางชนิดโดยเฉพาะยาที่ใช้รักษาผู้ป่วยความดันโลหิตสูงซึ่งออกฤทธิ์ทำให้หัวใจเต้นช้าลง ก็อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการของโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือยารักษาโรคหวัด ยาขยายหลอดลมและยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นหัวใจ ก็อาจทำให้หัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะได้
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ คือ ภาวะที่หัวใจห้องบนทำงานไม่ปกติ เป็นสาเหตุให้เกิดลิ่มเลือดในหัวใจ ลิ่มเลือดเหล่านั้นค่อย ๆ ไหลไปตามกระแสเลือดและเข้าไปอุดตันในเส้นเลือดที่สมองจึงทำให้เกิดภาวะ Stroke หรือ โรคหลอดเลือดสมอง
จนเป็นสาเหตุทำให้มีอาการปากเบี้ยว หน้าเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง ข้างใดข้างหนึ่ง พูดไม่ชัด มีปัญหาการมองเห็น มองเห็นลดลง มึนงง ถ้ามีอาการแบบนี้ให้รีบแจ้ง 1669 โดยทันที (หรือไม่เกิน 3 ชั่วโมง)
ในปัจจุบันผู้ป่วยเบาหวานมีความเสี่ยงสูงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ รวมถึงมีอัตราการเสียชีวิตและภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้นได้มากกว่าคนทั่วไป จึงส่งผลให้มีโอกาสเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจมากกว่าคนทั่วไป 2-4 เท่า
จากสถิติยังพบอีกด้วยว่า สาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของผู้ป่วยโรคเบาหวาน เกิดจากโรคหัวใจและหลอดเลือด
โรคแทรกซ้อนหลาย ๆ อย่าง มักมีจุดเริ่มต้นเดียวกัน คือ โรคเบาหวาน หากเราเป็นและหมั่นดูแลคอยควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ที่พอเหมาะ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ โรคเหล่านี้ก็ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด เบาหวานไม่เบาใจ เรียนรู้และเข้าใจไปด้วยกันกับ โครงการ For Your Sweetheart
แหล่งข้อมูล
• ภัยเงียบโรคหัวใจในผู้เป็นเบาหวาน
• บทสัมภาษณ์ ศาสตราจารย์นายแพทย์รุ่งโรจน์ กฤตยพงษ์ สาขาหทัยวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
ผู้สนับสนุนโครงการ
